U galeriji Istorijskog arhiva u Zaječaru otvorena izložba fotografija autora dr Dragana Radovanovića, profesora sa Prirodno matematičkog fakulteta u Kosovskoj Mitrovici, pod nazivom „Crkve i manastiri Toplice, Kosova i Metohije kroz vekove“. Izložbu su nastupom upotpunili Etno hor ,,Jelenak’’ i KUD „Zoran Gajić“ iz Rgotine, kao i učenici osnovne škole iz tog mesta koji su priredili prigodan kulturno-umetnički program.
-Ova izložba je rezultat velikog projekta Srpske akademije nauka, odnosno Ministarstva za nauku i tehnologiju, digitalizacija kulturnih i značajnih objekata Kosova i Metohije i Toplice. Cilj ovog projekta je bio da se sve najznamenitije crkve i manastiti iz Topličkog regiona i Kosova i Metohije digitalizuju. Moj zadatak je bio da fotografišem sve crkve, najznamenitije u Topličkom okrugu i na Kosovu i Metohiji. To je ogrmna teritorija od 13 500 kilometara kvadratnih. Taj projekat traje od 2008. godine pa sve do danas. Na Kosovu i Metohiji je preko 800 crkava i manastira. Na ovoj izložbi je prikazan manji deo fotografija koje su rađene tokom tih 10 godina. Svaku veliku fotografiju prate i tri male, koje prikazuju tri najvažnije stvari iz svake crkve i manastira. Međutim, ovom prilikom nije bilo tehničkih mogućnosti dase sve to i prikaže. Izabrani su samo oni najreprezentativniji objekti crkve i manastiri, istakao je Radovanović.
Prema rečima autora izložba prikazuje naše bogatstvo u crkvama i manastirima, a zahvaljujući digitalizaciji svi ovi zapisi će biti sačuvani. Profesionalnim aparatima slikan je svaki deo i ugao crkvi i manastira, kao i freske, pa se pomoću digitalizacije mogu napraviti potpuno iste crkve.
-Cilj je bio da se na profesionalan način i profesionalnom metodom izvrši merenje, kao i površine crkve i da se profesionalnim aparatom crkve i manastiri slikaju iz svih mogućih uglova da bi se kasnije svi ti podaci slili u Matematički institut srpske akademije nauka gde se vrši digitalizacija. U slučaju da, ne daj bože, sutra neki od tih manastira budu dignuti u vazduh, možemo preko tog digitalnog formata, odnosno zapisa, tu crkvu tada da napravimo u centimetar
kao što je bila, rekao je autor.
Direktor zaječarskog Arhiva Velibor Todorov je istakao ovom prilikom da je povod ove izložbe martovski progon koji se dogodio 2004. godine.
-Na ovaj način smo hteli da odamo počast svim onim koji su dali svoje živote, ali i Srbima koji su proterani sa Kosova i Metohije, a bilo ih je preko 4000. Tada je 35 pravoslavnih objekata uništeno i mnogo štete naneto Srbima. Ovom izložbom se prikazuje nepokretno kulturno dobro Toplice, Kosova i Metohije, za koja se i naša država svim sredstvima bori, kao i naši ljudi koji žive na Kosovu i Metohiji koji sve čine da se ono očuva u izvornom stanju jer predstavlja izuzetno blago od najvećeg značaja. U galeriji našeg Arhiva može se videti preko 40 slika naših manastira na Kosovu i Metohiji. Na ovaj način ispunjavamo misiju koju imamo kao ustanova kulture, a to je da ističemo vrednosti nepokretnog kulturnog dobra koje se nalazi na Kosovu i Metohiji. Hteli smo da ova izložba bude malo drugačija, multimedijalna, i da istaknemo i nematerijalno, nepokretno i materijalno kulturno dobro na jednom mestu. Radi se o izutenim tradicionalnim vrednostima, o kulturi koju naši ljudi na Kosovu i Metohiji neguju i baštine.
-Znamo da na teritoriji Grada Zaječara postoji nekoliko sela čiji ljudi vuku korene sa Kosova, a jedno od takvih sela je i Rgotina gde se neguje nematerijalna kulturna vrednost Kosova pa su deca iz ovog sela ovde predstavila svoj program i deo tog blaga sa tradicionalnim nošnjama, dodao je direktor Todorov.
Premijerno otvaranje izložbe održano je još 2015. godine u Parizu, a godinu dana kasnije izložbene fotografije bili su u prilici da vide i žitelji naše prestonice u Beogradu, zatim u Trstu, Kuršumliji, Kosovskoj Mitrovici i sada u Zaječaru, a u narednom periodu biće prikazana i u drugim mestima po Srbiji.
Izložba će moći da se razgleda do 15. aprila.
