Kao što smo ranije već preneli, Čitaonica sajta alekmed.rs i Rajačka škola zdravlja (dr Petar Paunović) osmislili su Leksikon zdravstvene kulture Timočke krajine, kako bi se čitaoci bolje upoznali sa zdravstvenom kulturom ovog regiona, kako bi doprineli čuvanju kulturne baštine u toj oblasti, kako bi se definisalo zdravlje i odnos stanovništva prema životu i zdravlju, pojam zdravstvene kulture, ali i kako bi se doprinelo zdravstvenom prosvećivanju i zdravstvenom napretku uopšte.
Naredna priča je na temu Endemski nefritis.
U jednom izveštaju o radu bolnice u Knjaževcu, v.d. upravnik dr Velimirović prikazao je obolele, lečene od nefritisa. Od 69 bolesnika, lečenih u pomenutoj bolnici, od 1919. do 1926. godine, 41, oko 60% od ukupnog broja, bilo je obolelo od nefritisa.
Postupajući po jednom naređenju Ministarstva zdravlja u Beogradu AD.br. 48411, od 19. oktobra 1926. godine, dr Milutin Velimirović, v.d. upravnik bolnice u Knjaževcu, izvestio je o slučajevima oboljenja posebno označenim – među pomenutim bolesnicima od nefritisa bila su obolela 32 naselja, najviše iz Vasilja, Gornje Kamenice, Blanovca i Šestog Gabra. Obolelih je bilo oba pola u podjednakom broju. Uglavnom se radilo o odraslim osobama, seljacima, tako da se nametnula misao da je reč o endemskoj nefropatiji, kojom su se bavili lekari posle Drugog svetskog rata (lekari pre Prvog svetskog rata pojavu nisu tako posmatrali).
Svakako, pomenuto oboljenje među seljacima-stočarima imalo je uzrok u hladnoj klimi kojoj su se izlagali, na otvorenom prostoru, od marta do novembra, obavljajući razne poslove u polju, živeći u hladnim prostorijama i naseljavajući se na terasama terena pored Timoka i njegovih pritoka.
I u izveštaju oblasne bolnice u Negotinu, takođe, postoje podaci o obolelima od nefritisa, najviše iz Negotina, Jabukovca i Vidrovca. Mnogo kasnije, takvo oboljenje nazvano je endemski nefritis i vezivano je isključivo za seljake koji žive u ravnici pored Timoka i njegovih pritoka.
U vreme kada je ovaj rad pisan veliki broj ljudi se dijalizirao zbog pomenutog oboljenja.
1. Dragan M. Ivanović: 150 godina bolnice u Knjaževcu, Knjaževac 2001
2. Istorijski arhiv Srbije, Ministarstvo narodnog zdravlja, br. 1184 od 19. februara 1927. godine.
