Na današnji dan, 19. oktobra 1918. godine, francuski konjički general Gambeta umarširao je u Zaječar. Dočekan je počastima koje samo srpski narod može da priredi svojim slobodarima. U znak sećanja na taj dan, danas su održane tradicionalne srpsko-francuske komemorativne svečanosti.
Progrаm je počeo prijemom u Grаdskoj uprаvi za prеdstavnikе francuskе ambasadе i prеdstavnika Ministarstva za rad, zapošljavanjе, boračka i socijalna pitanja.
Svečanosti su prisustvovali: prvi sekretar Ambasade Francuske u Srbiji Olivije Bukbiner (Olivier Buchbinder), pukovnik Pjer Dežu (Pierre Desjeux), vojni ataše, i zastavnik I klase Gregori Fukue Dupar (Gregoire Fouques Duparc), savetnik vojnog atašea, kao i profesor doktor Dejan Antić, državni sekretar Ministarstva za rad, zapošljavanja, boračka i socijalna pitanja.
Kako je istakao Antić, Veliki rat je neiscrpna tema za istoričare, ljubitelje istorije, ali i za sve građane Srbije.
„Veliki rat je primer požrtvovanosti herojstva srpskog vojnika. Od 1914. do 1918. godine srpski vojnik se borio da odbrani svoju otadžbinu. U toj borbi bio je prinuđen na povlačenje preko Albanije, podneo je velike žrtve ali 15. septembra 1918. godine srpske i savezničke snage uspele su da probiju Solunski front. U jednom borbenom raspoloženju, u patriotskom duhu, te srpske i savezničke snage napredovale su veoma brzo do Skoplja i do Niša, oslobodile čitavu Srbiju, za 45 dana prešle gotovo 600 kilometara“, podsetio je Antić na značajne istorijske trenutke.
Grad Zaječar je oslobođen na današnji dan, 19, oktobra. Oslobodile su ga jedinice Francuske armije – Francuska konjička brigada, kojom je komandovao general Gambeta.
„Pored francuskih jedinica mi moramo da istaknemo herojsku ulogu Timočke divizije, Timočana, junaka iz ovih krajeva koji su slavu srpskog oružja proneli i na Ceru i na Kolubari, i u borbama 1916. godine oko Kajmakčalana i u borbama 1918. godine za proboj Solunskog fronta. Glavnina srpskih snaga morala je, u dogovoru sa saveznicima, da se kreće u pravcu Save i Dunava, u pravcu Drine, a savezničke trupe su imale zadatak da oslobađaju istočni deo Srbije. Zahvaljujući generalu Gambeti i tim junacima, oslobođen je Zaječar, 21. oktobra oslobođen je Negotin, a 1. novembra srpske snage uspele su da oslobode Beograd“, rekao je Antić.
Ministarstvo za rad, zapošljavanja, boračka i socijalna pitanja, čulo se na prijemu, vodi brigu o važnim događajima i neguje taj deo oslobodilačke tradicije srpskog naroda.
„Ministarstvo se zalaže da se setimo tih heroja, junaka koji su ginuli za našu otadžbinu, koji su sve davali da bi otadžbina i srpski narod živeli u slobodi. Osim tih junaka iz Velikog rata i iz Drugog svetskog rata, Srbija ima i nove heroje, učesnika ratova 90-ih godina, učesnike rata u odbarni Kosova i Metohije. Zato je Ministarstvo, na osnovu Zakona o borcima koji je donet, ušlo u jednu proceduru dodele boračkih spomenica. Treba da se prisetimo i tih ljudi koji su branili srpska ognjišta, srpski narod na prostorima nekadašnje SFRJ, na prostoru autonomne pokrajine Kosova i Metohije. Zbog toga, ministar Selaković, ovih dana neumorno obilazi mesta i dodeljuje boračke spomenice ljudima koji su zadužili srpski narod“, kazao je Antić.
Nakon prijema u Gradskoj upravi, program obeležavanja Dana oslobođenja grada Zaječara u Prvom svetskom ratu nastavljen je na Francuskom vojnom groblju, gde su vence položili: predstavnici Vlade Republike Srbije, Ministarstva odbrane i vojske Srbije, Grada Zaječara, delegacije Ambasade Republike Francuske u Republici Srbiji, predstavnici SUBNOR-a i Udruženja potomaka ratnika Srbije od 1912. do 1920. godine i Udruženja vojnih penzionera i rezervnih vojnih starešina.
Nakon ceremonije na Francuskom vojnom groblju, venci i cveće položeni su i na Trgu oslobođеnja, na spomеnik Timočanima stradalim u Balkanskim i Prvom svеtskom ratu.
