Na današnji dan, 15. aprila 1933. rođen je Živojin Žika Pavlović, (1933 – 1998), legendarni filmski reditelj i scenarista, književnik i slikar, jedna od najznačajnijih ličnosti jugoslovenske i ovdašnje kulture, čija su dela doživela recepciju i ugled i u evropskoj umetnosti.
Rođen je u Šapcu, ali je Timočka Krajina bila širi, a selo Vratarnica pored Zaječara njegov epicentar i najuži zavičaj.
„U mojoj odiseji bez zavičaja, jedino mesto koje nazivam zavičajem jeste Vratarnica. To je selo moje majke u kome sam provodio i po šest meseci u toku jedne godine i od rane zore pa do smrknuća, i svakom svojom porom duboko osećao nepatvoreni život“, govorio je Žika.
Zato nije čudo što je gotovo ceo njegov književni opus smešten u kontroverzi i lepoti istočne Srbije. Ono što je za Tolstoja bila Jasna Poljana, to je za Žiku bio Krivi Vir…
Takođe, „najinspirativniju estetiku za svoja filmska ostvarenja tražio je u vrletima, divljini i pitomini Krajine, piše naš poznati glumac, reditelj i scenarista, Radoš Bajić u svom tekstu „Pisma iz provincije”.
Zaječar nastoji da se na pravi način oduži velikanu koji je naš kraj izabrao za svoj zavičaj. Krajem prošle godine, premijerno je izveden pozorišni komad „Zjapina”, u produkciji Narodnog pozorišta Timočke Krajine „Zoran Radmillović”, nastao po motivima proze Živojina Pavlovića, a pre dve godine na 31. „Danima Zorana Radmillovića“ otvorena je Izložba crteža i slika Živojina Pavlovića, koju je priredila istoričarka umetnosti dr Zoja Bojić i promovisana knjige „Dnevnik Živojina Pavlovića 1994-1998″ , koji je priredila Snežana Lukić Pavlović, supruga Živojina Pavlovića. Moderator programa bila je glumica Milena Pavlović, ćerka Žike Pavlovića.
U galeriji Pozorišnog muzeja u Zaječaru izložena je bista Živojina Pavlovića, rad vajara svetskog renomea Nedima Hadžiahmetovića Mafe.
Na inicijativu gradske uprave, Ustanova „Zoran Radmilović“ planira da od naredne godine ustanovi književnu nagradu koja će nositi ime Živojina Žike Pavlovića, a uslove konkursa javnosti će predočiti stručni žiri.
Pavlović je jedan od najznačajnijih srpskih pisaca. Nakon Krivudave reke, svoje prve zbirke priča objavljene 1963, napisao je još 31 knjigu proze, ponajviše romana, knjiga priča i eseja; posthumno je objavljeno 2500 stranica njegovih dnevnika, u šest tomova. Dvostruki je dobitnik Ninove nagrade, za romane Zid smrti (1985) i Lapot (1992). Kao i u svojim filmovima, i u prozi je ostao veran devizi da je njegov jedini atar stvarnost. Takođe, Živojin Pavlović je jedna od najboljih srpskih reditelja i scenarista, iako je komunistička vlast, iz ideoloških razloga, zabranjivala njegove filmove i tekstove, pa je zato pripadnik tzv crnog talasa. Njegova remek dela nastala u tom periodu osvojila su najviša međunarodna filmska priznanja: Buđenje pacova (1967, Srebrni medvjed u Berlinu), Kad budem mrtav i beo (1968, najbolji film Festivala u Karlovim Varima) i Zaseda (1969, Zlatni lav u Veneciji).
