Dragoljub Zlatković (88) iz Pirota, koji se bavi beleženjem, publikovanjem i proučavanjem tradicionalne kulture Pirotskog okruga i susednih predela, veoma je markantna ličnost u svetu ne samo srpske, već i balkanske, pa i slovenske folkloristike, etnografije i dijalektologije. Na terenu beleži od 7. aprila 1965. godine (prvi zapis načinio je u pirotskom selu Velika Lukanja), tako da će 7. aprila ove godine obeležiti tačno 60 godina neprekidnog terenskog zapisivačkog rada. Iz veoma obimnih zbirki raznovrsnog folklornog, etnografskog i dijalektološkog materijala koji je sakupio, do sada je objavio 22 knjige i oko 170 radova u zbornicima i časopisima u zemlji i inostranstvu, kao i veliki broj priloga u vidu novinskih članaka. Za svoj „Rečnik pirotskog govora“, najveći dijalekatski rečnik na Balkanu, 2015. godine dobio je Nagradu Vukove zadužbine za nauku, a 2017. godine za životno delo Povelju „Mile Nedeljković“.
Dragoljub Zlatković je dao doprinos najrazličitijim temama iz pomenutih naučnih oblasti. Taj doprinos je neretko pionirski ili je mnogo veći u odnosu na druge autore. Jedna od tih tema je tradicionalni usmeni dečiji folklor, odnosno ono što se kroz stihovane i druge forme u tradicionalnom društvu deci govorilo dok odrastaju i što su kasnije ona govorila tokom svog odrastanja. Posle mnogih terenskih akcija zapisivanja dečijeg folklora, Dragoljub Zlatković je, osim u člancima u zbornicima, časopisima i listovima, svoje zapise ovog usmenog nasleđa objavio u pet knjiga. Knjigu sa izabranim primerima iz Pirotskog okruga (opštine Pirot, Dimitrovgrad, Babušnica i Bela Palanka) „Tulu lan bulu lan“ objavio je 2002. godine, a već sledeće 2003. godine i obimnu knjigu „Dečiji folklor u pirotskom kraju“, sa veoma velikim brojem primera sa ovog područja, svim koje je do tada zapisao. Pored toga što je veliki broj primera iz belopalanačkog kraja posle toga objavio 2010. godine u Belopalanačkom zborniku, on je, posle velike akcije zapisivanja u oblastima Timok, Zaglavak i Budžak (opština Knjaževac i južni deo opštine Zaječar), 2017. godine objavio takođe dve knjige zapisa iz ovih oblasti, jednu sa odabranim primerima „Tetka čuva Petka“ i jednu sa svim zapisanim primerima „Pesme za decu i dečije pesme iz Timoka, Zaglavka i Budžaka“. Krajem prošle 2024. godine, u decembru mesecu, objavljena je njegova knjiga „Dečiji folklor Zaplanja i okoline“, nastala pre svega na osnovu tri njegova terenska izleta u oblast Zaplanje (opština Gadžin Han) 2018-2020. godine sa istraživačkom ekipom Etnografskog muzeja u Beogradu, a i na osnovu nekih manjih samostalnih izleta u vlasotinačkom i niškom kraju. Zlatkovićev doprinos ovim knjigama nije samo u ogromnom broju sistematski sakupljenih primera dečijeg folklora sa širokog geografskog područja, već i originalnim klasifikacijama ovog folklora, zapisima komentara kazivača o ovom folkloru i, posebno, originalnim objašnjenjima funkcije i izuzetnog značaja ovih folklornih formi za vaspitanje dece. Zahvat Dragoljuba Zlatkovića u vezi sa dečijim folklorom jedan je od najvećih, ako ne i najveći na Balkanu, a veoma zapažen i na nivou čitavog slovenskog sveta.
Poslednjom knjigom, o dečijem folkloru Zaplanja, čiji su izdavači Ogranak Vukove zadužbine u Zaječaru (kao nosilac realizacije izdavanja), Vukova zadužbina Beograd, Udruženje folklorista Srbije sa sedištem u Beogradu i Zadužbinsko društvo „Prvi srpski ustanak“ iz Orašca, Dragoljub Zlatković je ponovo aktuelizovao temu dečijeg folklora istočne i jugoistočne Srbije. S obzirom na to da je ova knjiga samo deo mozaika njegovog širokog zahvata istraživanja dečijeg folklora ovog područja, a i severozapadne Bugarske (još nebjavljeni zapisi iz okolina Belogradčika i Čiprovaca), odlučeno je da povodom njenog izdavanja, umesto klasične promocije knjige, budu organizovane večeri posvećene uopšte dečijem folkloru celog ovog područja i Zlatkovićevom radu u vezi sa ovom temom. Posle ovakve večeri u Zaječaru, 29. januara 2025, u okviru Skupštine Ogranka Vukove zadužbine u Zaječaru, i u Narodnoj biblioteci u Pirotu, 6. februara 2025, ono je 21. marta 2025. godine priređeno i u Vlasotincu.
Veče posvećeno dečijem folkloru i Dragoljubu Zlatkovću kao njegovom istraživaču održano je u sali Narodne biblioteke „Desanka Maksimović“ u Vlasotincu, pred veoma zainteresovanom publikom, a u organizaciji ove biblioteke i Udruženja zavičajaca, prijatelja i imenjaka sela Dejan, vlasotinačkog sela iz kojeg je u knjizi „Dečiji folklor Zaplanja i okoline“ zastupljeno 30 zapisa dečijeg folklora. Veče je otvorio direktor bibliteke u Vlasotincu i književnik Srba Takić. Potom je dr Dejan Krstić, etnolog i antropolog iz Zaječara, predsednik Ogranka Vukove zadužbine u Zaječaru, dugogodišnji Zlatkovićev saradnik, inače urednik novoobjavljene knjige, govorio o izuzetnom značaju terenskog i pisanog publikovanog Zlatkovićevog opusa za oblasti folkloristike, etnografije i dijalektologije, sa posebnim naglaskom na njegovo istraživanje dečijeg folklora. Na kraju je Dragoljub Zlatković veoma nadahnuto govorio o svom terenekom radu i o funkciji dečijeg folklora, odnosno izuzetnom značaju ove vrste folklora za formiranje i vaspitanje dece u tradicionalnom društvu, predstavljajući redom ponaosob svaku vrstu folklorne forme iz istočne i jugoistočne Srbije i podsećajući na trenutke odrastanja dece u kojima su one primenjivane.
dr Dejan Krstić